Đang ngồi học trên lớp, Vàng Nhù Xa (9 tuổi, học sinh lớp 3 trường Tiểu học Pa Ủ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) bỗng nằm ườn ra bàn, thi thoảng em đưa tay ra phía sau lưng xoa nhẹ. Ban đầu thầy cô nghĩ Xa bị mệt, lúc đến hỏi em lại ngồi thẳng dậy chẳng nói gì.
Chỉ khi số lần Xa nằm ra bàn nghe giảng ngày càng nhiều, thi thoảng lại đứng cong người để viết, cậu bé mới bẽn lẽn nói "Con bị đau lưng". Vạch áo lên kiểm tra, phần xương cột sống của em bị lệch sang một bên như hình chữ S khiến thầy cô ngỡ ngàng.
 |
|
Phần xương sống bị cong vẹo của Nhù Xa được chẩn đoán tổn thương cột sống số 4,5. |
Nếu không hỏi Xa sẽ không nói. Em nghĩ bị đau lưng bình thường, nằm ườn ra bàn một lúc sẽ đỡ, nhưng những cơn đau âm ỉ ngày càng tăng, việc đi lại, ngồi học càng trở nên khó khăn.
"Em ngồi một lúc sẽ bị đau, nhưng nằm ra bàn là đỡ thôi. Không sao đâu", Xa luôn nói như vậy mỗi khi có thầy cô hỏi thăm vì ngại.
 |
|
Phần xương sống đau nhức khiến việc ngồi thẳng để học của Nhù Xa trở nên khó khăn. |
Nhà của Nhù Xa ở bản Chà Kế, xã Pa Ủ, huyện Mường Tè, ngôi nhà được dựng bằng cột gỗ, to không quá bắp tay người trưởng thành, bao quanh là vách nứa, mái lợp cỏ tranh. Xa là con một, mẹ em qua đời sau một trận ốm thập tử nhất sinh, giờ chỉ còn hai bố con nương tựa vào nhau. Lúc Xa đi học, bố ở nhà làm nương, nuôi thêm vài con gà, con vịt. Gia đình em thuộc hộ nghèo, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xã.
Trong căn nhà dựng tạm rộng chừng 12m2 của bố con Xa chẳng có gì ngoài 3 cái nồi, một cái chõng đan bằng tre nứa và quần áo treo ở một góc nhà. "Mái lợp bằng tranh, mưa không bị dột, nhưng nếu có bão hay gió lớn cũng sợ lắm. Mùa hè thì nóng, mùa đông lại lạnh, nhưng ở mãi cũng quen", bố của Xa vừa nói, vừa rít điếu thuốc lào.
 |
|
Ngôi nhà của bố con Nhù Xa tại bản Chà Kế. |
Ở nhà Xa phụ giúp bố mọi công việc, khi nghỉ hè hoặc cuối tuần em lại lên nương. Xa đặc biệt thích đi học, em chưa từng trốn học hay đòi bố cho bỏ học để lên nương.
Hè năm lớp 2, trong lúc cùng các bạn vào rừng hái măng, Xa bị trượt chân ngã khiến phần sống lưng đau nhức. Nghĩ không sao, Xa giấu nhẹm không nói với bố hay thầy cô. Mãi đến khi những cơn đau dai dẳng xuất hiện, việc đi lại gặp nhiều khó khăn, thầy cô mới biết.
"Từ trước đến nay Xa luôn là học sinh ngoan ngoãn, so với mặt bằng chung thì em đọc viết tốt, thời gian gần đây em ấy hay nằm ườn ra bàn, nhưng vẫn ghi chép và lắng nghe thầy cô giảng bài. Ban đầu em ấy giấu, nhưng mãi về sau hỏi và kiểm tra phần lưng Xa mới kể cho các thầy cô về lần đi hái măng rừng và bị ngã", cô Bùi Minh Khuyên, giáo viên của trường Tiểu học Pa Ủ kể.
 |
|
Cậu bé Nhù Xa và bố. |
Nhà nghèo, Xa chưa từng nghĩ sẽ được khám ở bệnh viện, thậm chí cả em và bố còn chưa ra khỏi xã. Lần này, ban giám hiệu nhà trường đưa Xa đi khám trên bệnh viện huyện. Qua kết quả chụp X-quang, cậu bé được chẩn đoán tổn thương đốt sống số 4-5, cần phải phẫu thuật.
Nhiều lần nhắn bố Xa đến trường để trao đổi về tình hình bệnh của con trai nhưng không được, cô Khuyên phải đến tận nhà. Nghe cô giáo nói, người bố chỉ gật gù rồi bảo: "Mong cô giáo chữa bệnh cho con trai tôi, nhưng nhà không có tiền đâu".
Từ ngày xương cột sống đau nhức, việc đi lại của Xa trở nên khó khăn. Ngày trước em học ở trường từ thứ 2 đến chiều thứ 6 là về, đến chiều chủ nhật sẽ cùng các bạn đi bộ xuống trường mất khoảng 2 tiếng. Nhưng giờ đây quãng đường 8km đường đất, Xa đi hơn 4 tiếng đồng hồ.
Xương sống bị lệch, đau nhức khiến nam sinh cứ đi một đoạn là dừng lại thở, bước chân trở nên nặng nề hơn, mồ hôi túa ra nhưng em vẫn quyết đến trường. Thầy cô giáo khuyên em cuối tuần nên ở lại trường, hôm nào nhớ nhà sẽ chở về tận nơi, đến chiều chủ nhật lại xuống đón.
 |
|
Lưng đau nhức khiến Xa thỉnh thoảng phải nằm ra bàn. |
Thấy bệnh tình của Nhù Xa ngày càng nặng, ban giám hiệu lên phương án cho em đi phẫu thuật dưới Hà Nội vào tháng 6 tới đây, nhưng vì nhà em nghèo quá, chi phí điều trị lớn nên mới chỉ dự tính như vậy.
"Khi đi khám, bác sĩ dự tính cũng phải mất từ 80 đến 100 triệu đồng tiền phẫu thuật để định hình xương sống, chưa kể chi phí đi lại, ăn ở trong viện. Đối với gia đình Xa và nhà trường, đó là số tiền quá lớn nên chúng tôi đang kêu gọi các mạnh thường quân giúp đỡ, mong đến hè sẽ đủ tiền để giúp em ấy", cô Khuyên bộc bạch.
Nhìn Nhù Xa cố gắng đến lớp mỗi ngày, thấy dáng vẻ ngồi học và việc đi lại của cậu bé ngày càng khó khăn, cô Khuyên nghẹn ngào: "Thầy cô cũng chỉ có thể cùng gia đình đưa các em xuống Hà Nội điều trị, làm thủ tục nhập viện và chăm lo cho các em, còn khoản tiền cả trăm triệu đồng phẫu thuật, ai cũng muốn giúp các em, nhưng nó lớn quá...".
Thúy Quỳnh