Hỏi:
Chào iOne!
Em năm nay đang học cấp 2, em bị cận khá nặng từ năm lớp 7 đến giờ. Do em học tập khá nhiều với lại hay sử dụng Facebook và các mạng xã hội nên dạo này mắt của em có cảm giác rất là nặng, rất mệt mỏi, lờ đờ và nhìn cũng hơi mờ hơn trước ạ. Với lại gần đây, trường em sắp thi cho nên hay thức khuya để ôn bài. Em muốn biết cách làm sao để mắt luôn được khỏe mạnh và giảm độ được không ạ ? Em cảm ơn nhiều.
Trả lời:
Chào bạn.
Trước tiên, ta nói về một số loại tật khúc xạ hay gặp để biết mắt của bạn đang ở tình trạng bệnh về mắt nào.
Cận thị là tình trạng mắt chỉ nhìn được gần (có thể gần hơn mức bình thường) và khả năng nhìn xa giảm. Nguyên nhân chủ yếu do khả năng điều tiết thủy tinh thể, làm cho "ảnh" nằm sau võng mạc. Tình trạng này thường do sinh hoạt, chăm sóc không hợp lý gây ra, và một phần nhỏ do di truyền.
Viễn thị là khả năng nhìn gần giảm đi (mờ hơn) và khả năng nhìn xa tốt hơn bình thường. Hay gặp ở người trung niên và cao tuổi, nguyên nhân cũng do khả năng điều tiết thủy tinh thể, "ảnh" khi ta nhìn thấy hội tụ trước võng mạc. Tình trạng này do cơ thể lão hóa mà ra.
Loạn thị là bệnh về mắt gặp nhiều ở trẻ em. Nguyên nhân không ở thủy tinh thể mà là ở giác mạc, độ dày không đều nên khi nhìn sẽ bị "méo", tình trạng này chủ yếu do di truyền.
Như bạn chia sẻ là bản thân bị cận thị, điều đó có nghĩa mắt chỉ nhìn được gần và khả năng nhìn xa giảm, yếu đi. Bình thường, sự điều tiết của thủy tinh thể do 1 bó cơ bao xung quanh, khi bó cơ này co hoặc giãn sẽ làm thay đổi tiêu cự của thủy tinh thể. Tùy vào việc nhìn xa hay gần mà bó cơ tự điều chỉnh co giãn, từ đó tiêu cự của thủy tinh thể được điều chỉnh hợp lý, "ảnh" khi ta nhìn sẽ nằm trên võng mạc, lúc này ta nhìn rõ nhất. Nếu bó cơ hoạt động không hiệu quả, cụ thể khi nhìn xa mà không thay đổi được tiêu cự của thủy tinh thể thì ta sẽ thấy mờ.
Sự hoạt động của bó cơ này phụ thuộc vào nhiều vấn đề: do di truyền (hoạt động kém từ khi sinh ra, hay còn gọi là cận thị bẩm sinh); do sinh hoạt (do nhìn gần ở thời gian quá dài, hoạt động nơi ánh sáng quá mạnh hoặc quá yếu, nơi nhiều bụi bẩn... hay còn gọi là cận thị mắc phải).
Về vấn đề của bạn, độ cận của bạn bao nhiêu? Qua những gì bạn chia sẻ, có thể thấy cách sinh hoạt của bạn không hợp lý.
- Sử dụng facebook hay mạng xã hội kéo dài sẽ làm "mỏi" mắt.
- Sử dụng điện thoại hay tablet hay laptop... với độ sáng quá cao (khi trời tối) hoặc quá thấp (khi trời sáng) sẽ làm cho mắt bị chói hoặc phải "căng ra" để nhìn.
- Khoảng cách từ mắt đến các thiết bị cũng phải hợp lý, thông thường đơn giản là đo 1 khoảng 1,5 đến 2 gang tay đối với điện thoại, xa hơn đối với máy tính bảng hoặc laptop...
- Khi đang bị cận thì việc nhìn gần vẫn rõ (không bị ảnh hưởng do chỉ giảm khả năng nhìn xa) nên đeo kính để dùng điện thoại, máy tính hoặc đọc sách, viết chữ là không hợp lý, thậm chí còn làm tăng độ cận một cách nhanh chóng.
Việc thức khuya học bài cũng như "tích cực" lướt web diễn ra khá nhiều ở giới trẻ. Một phần do áp lực từ khối lượng kiến thức, bài tập khá nhiều, một phần do thời gian ban ngày để đi học thêm, học chính khóa khá dài. Chưa kể, một số bạn còn thức đêm đọc sách truyện, chơi game, lướt net... Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến mắt mà còn ảnh hưởng đến cơ thể rất nhiều. Thời gian ngủ chính là để cơ thể phục hồi sau khi hoạt động một ngày dài, đây là lúc cơ thể giải tỏa stress, để cơ thể tự dài ra (với độ tuổi đang phát triển như các bạn)... thế nên thức khuya sẽ làm cho hoạt động sinh lý rối loạn, ảnh hưởng sức khỏe rất nhiều.
Việc bạn cần làm để hạn chế tình trạng mỏi mắt cũng như cận thị là:
- Rút ngắn thời gian dùng điện thoại, máy tính bảng, laptop. Để độ sáng hợp lý, không chói quá cũng không tối quá, tốt nhất ở chế độ auto để thiết bị tự điều chỉnh độ sáng. Giữ khoảng cách vừa phải, không gần quá, không xa quá.
- Không cần đeo kính khi chỉ làm việc ở mức độ nhìn gần như đọc viết, dùng điện thoại, máy tính...
- Hạn chế thức khuya, với độ tuổi này tốt nhất là đi ngủ trước 22h, thời gian phải đủ 8 tiếng.
- Ăn uống hợp lý, nhất là các loại rau củ, thực phẩm có nhiều vitamin có lợi cho mắt như cà rốt, cà chua, các loại cá da trơn...uống đủ nước để cơ thể không bị "khô".
- Kiểm tra thị lực đều đặn theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc 6 tháng đến1 năm 1 lần để theo dõi độ cận, sử dụng kính hợp lý.
Chúc bạn có đôi mắt khỏe.
BS Duy Quý
Có điều gì khó nói, gửi tại đây, iOne sẽ trả lời bạn sau 2 ngày nhận được câu hỏi