Quốc Cơ - Quốc Nghiệp: ‘Nghệ sĩ xiếc không được trả công xứng đáng’

Giang Quốc Cơ (sinh năm 1984) và Giang Quốc Nghiệp (sinh năm 1989) được mệnh danh là "hoàng tử xiếc" Việt Nam. Họ từng khiến người yêu bộ môn xiếc nức lòng khi ghi danh vào sách kỷ lục Guinness thế giới với màn giữ thăng bằng trên đầu để leo 90 bậc thang ở Nhà thờ Chánh tòa tại Girona, Tây Ban Nha trong 52 giây.

Mới đây, anh em nhà họ Giang tiếp tục "gây bão" khi xuất hiện tại cuộc thi Britain's Got Talent (Tìm kiếm tài năng nước Anh). Màn trình diễn chồng đầu, giữ thăng bằng trên không khiến giám khảo ngỡ ngàng, khán giả phấn khích và nhận được chiếc vé vào vòng trong.

- Từng lập kỷ lục Guinness thế giới, tại sao hai anh lại quyết định trở thành thí sinh của Britain's Got Talent (Tìm kiếm tài năng nước Anh)?

- Quốc Cơ: Tất cả đều do chữ duyên. Sau khi giành kỷ lục Guinness thế giới, chúng tôi được chương trình America's Got Talent mời tham dự nhưng hai anh em từ chối vì cảm thấy hài lòng về danh hiệu đạt được. Lúc đó chúng tôi nghĩ, đã là một kỷ lục gia thế giới thì không nên trở thành thí sinh nữa.

Một thời gian sau, chúng tôi lại được Britain's Got Talent mời. Ban đầu cả hai từ chối nhưng phía chương trình đã thuyết phục. Quốc Cơ - Quốc Nghiệp tham khảo ý kiến từ bạn bè và được góp ý đây là cơ hội lớn để anh em quảng bá thêm về bộ môn xiếc Việt Nam. Sau khi suy nghĩ, cả hai quyết định bỏ "sĩ diện" cá nhân để quyết định đi thi.

Quốc Nghiệp: Mục đích của hai anh em không phải là giành giải thưởng hay tìm kiếm thêm sự nổi tiếng. Chúng tôi chỉ muốn giới thiệu với thế giới rằng Việt Nam cũng có bộ môn xiếc; muốn giới thiệu người Việt Nam cũng có sức mạnh giống như những tài năng khác trên thế giới. Đó là lý do hai anh em chọn diện áo dài, trên ngực có thêm một lá cờ Tổ quốc ở màn chào đầu.

Chúng tôi cũng muốn qua đây sẽ truyền được cảm hứng sống, sự lạc quan, cách vượt qua khó khăn tới các bạn trẻ.

- Để có màn xuất hiện "gây sốt" vừa qua, hai anh có quá trình chuẩn bị ra sao?

- Quốc Cơ: Tiết mục này được hai anh em biểu diễn hơn 15 năm. Tuy nhiên, màn dự thi vừa qua có thêm những động tác mới, đạo cụ mới ở phần mở đầu. Lần đầu tiên trình diễn nó, hai anh em không chắc chắn sẽ thành công nhưng may mắn mọi thứ đều ổn.

Trình diễn nhiều năm nhưng mỗi đêm, mỗi lần đứng trên sân khấu chúng tôi đều có tâm trạng khác nhau. Không ai biết trước được điều gì sẽ xảy ra trên sân khấu, nhất là ở bộ môn xiếc có nhiều rủi ro. Với nhiều bộ môn nghệ thuật khác tỷ lệ thành công - thất bại có thể dự đoán nhưng với bộ môn xiếc lại ngược lại. Nó tùy thuộc vào nhiều yếu tố như sức khỏe, tâm lý, tinh thần phối hợp của hai anh em trên sân khấu hôm đó.

Hầu hết các động tác của tiết mục "Sức mạnh đôi tay" đều khó và có thể dẫn đến tai nạn. Khó nhất trong tiết mục này là sự phối hợp giữa hai anh em sao cho đồng đều và nhuần nhuyễn nhất. Chúng tôi phải hiểu nhau đến từng hơi thở. Chỉ cần sơ suất nhỏ của một trong hai sẽ dẫn đến tai nạn ngay.

- Trong màn trình diễn có động tác gây thót tim cho giám khảo và khán giả khi hai anh bước hụt ở nấc thang lùi cuối cùng. Đó là sự cố hay là nghệ thuật tạo nên kịch tính cho người xem?

- Quốc Cơ: Những động tác Quốc Cơ - Quốc Nghiệp chọn thể hiện đi lên và đi xuống bậc thang được thực hiện nhiều lần, nhuần nhuyễn. Khi thể hiện, chúng tôi có phần tự tin rằng mình sẽ thành công. Có những lúc đó là sự cố nhưng có lúc là sự cố tình để mọi người cảm thấy hồi hộp hơn. Tuy nhiên, sự cố tình đó luôn nằm trong khuôn khổ, sự an toàn, khả năng kiểm soát của bản thân, không phải là chuyện bất chấp hay đánh liều.

- Việc tham gia biểu diễn ở trong nước và quốc tế khác nhau như thế nào?

- Quốc Cơ: Sự khác nhau là khá rõ. Ở Việt Nam người nghệ sĩ xiếc phải tùy thuộc vào không gian, sân khấu rất nhiều. Còn ở quốc tế, đó là môi trường chuyên nghiệp, từ sân khấu, ánh sáng, đèn đều được set up một cách rất chính xác, dành riêng cho các diễn viên xiếc chuyên nghiệp.

- Đến nay hai anh đã trình diễn ở bao nhiêu nước và phản ứng của khán giả ra sao mỗi lần xuất hiện?

- Quốc Nghiệp: Chúng tôi đã biểu diễn được khoảng 20 nước trên thế giới. Mỗi lần sân khấu có kiều bào Việt đến xem, hai anh em rất xúc động bởi nó giúp mình cảm thấy tự tin và có tinh thần thi đấu tốt hơn.

Còn bạn bè quốc tế, họ luôn chào đón Quốc Cơ - Quốc Nghiệp rất nồng nhiệt. Tiết mục của chúng tôi không chỉ có kỹ thuật mà còn có tình cảm, thể hiện sự gắn kết. Hai anh em có phong cách và lối trình diễn rất châu Á và rất Việt Nam nên sự quan tâm cũng nhiều hơn. Sau những tiết mục, nhiều khán giả đã ở lại và xin chụp ảnh cùng. Họ gửi lời chúc mừng và muốn biết tại sao con người lại có được sức mạnh như thế. Điều đó khiến chúng tôi rất hạnh phúc.

- Khó khăn của hai anh khi đi diễn ở nước ngoài là gì?

- Quốc Cơ: Đó là đồ ăn bởi chúng tôi rất khó để kiếm được những thực phẩm phù hợp cho thể trạng và duy trì sức khỏe để biểu diễn. Hai anh em phải tự đi mua thực phẩm, về nhà tự chế biến… nên mất thời gian, gây ảnh hưởng đến việc tập luyện. Thêm vào đó, thời tiết ở nước ngoài rất khắc nghiệt. Có những nơi rất lạnh, chúng tôi phải vận động rất nhiều nên dễ mất sức.

- Để có được thành công như hiện tại, hai anh đã phải trải qua quá trình tập luyện như thế nào?

- Quốc Nghiệp: Chúng tôi đã tập luyện 6-7 tiếng mỗi ngày cùng nhau, có thời điểm không hề biết cuối tuần là gì. Người ảnh hưởng nhất đến sự tập luyện của hai anh em chính là bố. Ông truyền đam mê, cũng là người chữa trị các vết thương cho Quốc Cơ - Quốc Nghiệp. Với 3 đứa con trong nhà, ông như là tượng đài, là "super man", là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất.

Quốc Cơ: Ông là người rèn cho hai anh em nghị lực, ý chí kiên cường, không đầu hàng khó khăn. Bố ít khi để cho Quốc Cơ, Quốc Nghiệp lơi là tập luyện. Cứ sau khi đi học về, hai anh em lại lao vào cùng ba tập luyện, nâng cao sức khỏe. Những điều ông dạy hai anh em vẫn nhớ như in. Chẳng hạn như câu nói: "Không sợ vấp ngã, không sợ mệt, rủi ro... Hãy thực hiện những điều các con tự tin làm được. Đừng làm quá sức mình, hãy dừng lại những điểm an toàn nhất".

- Những tai nạn nào ám ảnh hai anh em suốt gần 20 năm qua?

- Quốc Cơ: Đến nay hai anh em không thể nhớ nổi đã bao nhiêu lần ra vào bệnh viện vì chấn thương, tai nạn. Có ít nhất 3 lần nhập viện khiến anh em nhớ nhất vì đó là những tai nạn tưởng chừng như cướp đi mạng sống. Nó ám ảnh đến mức có cảm giác bản thân như chết đi sống lại. Đó là những lần Quốc Nghiệp ngã cắm thẳng đầu xuống đất khi biểu diễn ở Đài Loan và Việt Nam. Lúc đó, Nghiệp nằm bất động trên sân khấu, nhiều khán giả nghĩ đó là kịch bản cho đến khi mọi người bê đi cấp cứu. Nghiệp chỉ biết chuyện gì đang diễn ra khi thức dậy và thấy mình nằm trong bệnh viện với rất nhiều dây đeo vào cổ, máy móc xung quanh…

Quốc Nghiệp: Cách đây không lâu, Quốc Nghiệp gặp phải chấn thương ở cổ. Điều này khiến cho công việc, kế hoạch của hai anh em bị chậm lại rất nhiều. Sau vài tháng chữa trị và tập luyện, có chế độ riêng, Quốc Nghiệp đỡ hơn rất nhiều. Hiện Nghiệp đã tập luyện trở lại với cường độ mạnh hơn.

- Chứng kiến Quốc Nghiệp nhiều lần "thoát khỏi cõi chết”"như thế, Quốc Cơ có suy nghĩ gì?

- Quốc Cơ: Không có gì đau đớn khi thấy người em ruột gặp tai nạn, mà phần lớn là do lỗi của mình gây nên. Lúc đó Quốc Cơ rất day dứt, suy nghĩ tại sao lúc đó mình không chụp lấy em, sao không bảo vệ được em trai. Bộ môn xiếc rất khó lường và chúng tôi không thể bảo vệ ngay cả những người thân ruột thịt của mình. Tai nạn có thể diễn ra trong tích tắc mà không ai có thể đoán trước được. Chúng tôi chỉ có cách dùng sự tự tin, tin tưởng lẫn nhau để thực hiện tiết mục này.

Quốc Nghiệp: Chưa bao giờ Nghiệp trách anh Cơ vì những tai nạn khiến mình suýt mất mạng như thế. Nghiệp hiểu rõ tai nạn nghề xiếc đều là ngoài ý muốn. Khi Nghiệp nằm trên giường bệnh đau về thể xác thì anh Cơ cũng đau không kém về mặt tinh thần. Những lần bị thương nhẹ, anh Cơ xoa bóp tại chỗ, tìm những phương pháp chữa trị cho Nghiệp. Anh Cơ không chỉ chăm sóc cho Nghiệp ở lần tai nạn gần nhất mà từ khi đi diễn chung với nhau, anh đã luôn chăm sóc như thay luôn cả phần bố mẹ. Điều đó luôn khiến Nghiệp xúc động và trân trọng anh.

- Những lúc mâu thuẫn, hai anh em tìm hướng giải quyết ra sao?

- Quốc Cơ: Sau khi tranh cãi mà không thể thống nhất, chúng tôi sẽ ngừng lại và bỏ đi. 1-2 ngày sau đó khi bình tĩnh lại, hai người sẽ nói chuyện với nhau.

Tiết mục biểu diễn của chúng tôi đòi hỏi phải tập luyện mỗi ngày nên hai anh em sẽ không thể im lặng quá 3 ngày. Nếu nghỉ quá lâu, cơ xương sẽ cứng lại và việc tập luyện lại rất mệt. Hai chúng tôi luôn ý thức được điều đó nên luôn tìm cách để cân bằng mọi việc, xử lý sao cho hợp lý. Chuyện này xảy ra không nhiều vì chúng tôi luôn luôn hiểu nhau và có cùng mục đích.

- Chế độ ăn uống của hai anh em như thế nào?

- Quốc Cơ: Ở Việt Nam, chúng tôi được những người vợ chăm sóc trước những buổi diễn. Ăn uống rất quan trọng vì bộ môn xiếc cần nhiều năng lượng. Một món ăn không thể thiếu trong thực đơn của hai anh em là thịt bò. Chúng tôi thường sẽ ăn 2 tiếng trước khi lên sân khấu.

Quốc Nghiệp: Chế độ ăn và tập luyện cũng là yếu tố để chúng tôi có body đẹp, cứng rắn. Tưởng chừng yếu tố này là nhỏ ngoài kỹ thuật nhưng thực ra nó cũng rất quan trọng. Khi nhìn vào chúng tôi khán giả sẽ muốn làm sao luyện tập để có được sự khỏe mạnh như thế.

- Catse của hai anh trước và nay đã thay đổi như thế nào?

- Quốc Cơ: Nghề xiếc trước đây không được xem trọng bằng những loại hình nghệ thuật khác. Chỉ 10 phút cho một tiết mục biểu diễn chúng tôi mất đến vài năm luyện tập. Nhiều khi chúng tôi cảm thấy điều đó không công bằng dù công sức và sự sáng tạo mình bỏ ra là không nhỏ.

Quốc Nghiệp: Vấn đề catse hai anh em xin phép không tiết lộ chi tiết. Có những thứ không tính bằng lợi nhuận, thu nhập mà nó đem đến cho hai anh em những những giá trị khác về mặt tinh thần. Chẳng hạn, gần đây hai anh em có những buổi trò chuyện với các bạn sinh viên, truyền được một phần cảm hứng cho người trẻ… Điều đó khiến Quốc Cơ, Quốc Nghiệp cảm thấy hạnh phúc hơn rất nhiều.

- Hai anh thường quyết định nhận show diễn dựa trên những yếu tố nào?

- Quốc Cơ: Không phải sân khấu nào, event nào Quốc Cơ - Quốc Nghiệp cũng nhận lời biểu diễn. Mình chỉ tham gia khi cảm thấy sân khấu đó thật sự an toàn cho bản thân bởi các tiết mục của hai anh em càng ngày độ khó càng lớn.

- Thành quả lớn nhất suốt hơn 15 năm lao động của hai anh đến nay là gì?

- Quốc Cơ: Hiện chúng tôi cảm thấy mình có cuộc sống rất thoải mái, có tổ ấm hạnh phúc, không thiếu thốn bất cứ điều gì, không phải lo toan về kinh tế. Chúng tôi có thể làm những điều mình thích, góp phần chia sẻ những giá trị sống cho với các bạn chưa mấy thành công.

- Hai anh nghĩ sao khi nhiều người cho rằng xiếc là nghề của những người điên rồ, liều lĩnh?

- Quốc Cơ: Tính chất công việc mà chúng tôi theo đuổi đúng là nguy hiểm. Chúng tôi còn nhớ liveshow từng diễn ra ở TP HCM năm ngoái. Trong một tiết mục biểu diễn đòi hỏi có dụng cụ bảo hiểm nhưng hai anh em lại không dùng vì muốn cho khán giả thấy khả năng thật sự của con người. Khi quyết định thực hiện, chúng tôi đã cho xe cứu thương chuẩn bị sẵn bên ngoài. Hôm đó khán giả cũng nhiều lúc "đứng tim". Nhiều lúc chúng tôi cũng nghĩ mình có phải đang quá điên rồ? Tuy nhiên, nếu ở trong nghề, có đam mê thật sự các bạn sẽ hiểu cảm giác khi thực hiện được màn biểu diễn thành công sẽ hạnh phúc, sung sướng đến mức nào. Người nghệ sĩ xiếc họ có đam mê lớn, sống bất chấp lắm. Khi đã đam mê, mong muốn thì sẽ không quan tâm đến nguy hiểm.

- Hai người vợ của các anh đối mặt với điều đó như thế nào?

- Quốc Cơ: Công việc của hai anh em đã diễn ra suốt 20 năm nay và chúng tôi quen với sự nguy hiểm đó. Tuy nhiên, với hai bà vợ thì vẫn luôn là sự mới mẻ, đi kèm với sự lo lắng. Chúng tôi biết, khi họ chấp nhận làm vợ của Quốc Cơ, Quốc Nghiệp chắc chắn sẽ phải chịu nhiều thiệt thòi. Hai anh em đã phải nói với họ rất nhiều lần rằng: "không ai hiểu nghề này bằng chính tụi anh hết". Hai bà vợ lo lắng nhưng vẫn đặt niềm tin, sự an tâm, động viên chồng những lúc khó khăn nhất.

Quốc Nghiêp: Khi đến với Quốc Cơ, Quốc Nghiệp họ đã xem hai anh em biểu diễn và cảm nhận được cái khó khăn, nguy hiểm của nghệ thuật xiếc. Họ động viên vì biết thời gian cho hai anh em sống với đam mê, phát triển bộ môn này không còn dài…

Từ khi có gia đình việc ham muốn thực hiện động tác khó hơn, đi lưu diễn dài ngày đã được hai anh em giảm bớt. Hiện chúng tôi không những là trụ cột gia đình mà còn là những ông bố. Quốc Cơ - Quốc Nghiệp đã vạch sẵn kế hoạch cho tương lai khi giã từ sự nghiệp. Hai anh em dự định đào tạo một thế hệ kế thừa, giúp ngành xiếc phát triển hơn, mang nghệ thuật xiếc Việt Nam ra thế giới nhiều hơn. Còn thời gian cụ thể thì chưa thể nói trước được vì chúng tôi còn đam mê và nhiều kế hoạch để thực hiện lắm.

- Điều gì từng khiến hai anh cảm thấy áy náy với vợ?

- Quốc Cơ: Thời khắc thiêng liêng nhất của một người chồng là thấy con mình chào đời nhưng Cơ không có được điều đó. Khi Hồng Phượng sinh con, hai anh em đang ở Tây Ban Nha để tham gia xác lập kỷ lục Guinness. Nếu chúng tôi không tham gia sẽ rất lâu nữa mới có được cơ hội lần nữa.

Hồng Phượng vỡ ối khi chưa đến ngày sinh "Bé Bắp". Đêm đó, nghe tin mà Cơ không thể ngủ được vì nó có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của vợ và con trai… Khi nghe được tiếng khóc đầu tiên của con, nghe tin vợ an toàn, Quốc Cơ đã rơi nước mắt. Cơ cảm thấy có lỗi nhưng được Phượng thấu hiểu và thông cảm.

Quốc Nghiệp: Không ai mong muốn khi vợ sinh chỉ có một mình hết. Tôi may mắn hơn anh Cơ khi được ở cạnh vợ khi con trai chào đời. Tuy nhiên, vợ mới sinh được một tuần tôi lại phải sang Tây Ban Nha cùng anh trai để lập kỷ lục Guinness. Đối với Nghiệp, mọi thứ dường như được ông trời sắp đặt hết. Nghiệp tin những đứa con trai của mình sẽ thấu hiểu điều đó. Khi nó lớn lên sẽ hiểu được công việc cha, tự hào về hy sinh mà cha nó làm để đạt được thành công này.

- Kế hoạch sắp tới của hai anh là gì?

- Quốc Nghiệp: Sắp tới hai anh em sẽ đến với các bạn trẻ để truyền cảm hứng trong cuộc sống, cách vượt qua khó khăn để có tinh thần. Cuối tháng 6 hai anh em sẽ có liveshow tái hiện kỷ lục Guinness năm 2016 tại TP HCM. Ngoài ra, hai anh em đang có dự án phim kể về cuộc đời, sự nghiệp.

Quốc Cơ: Về sự nghiệp xiếc, để trụ vững trong nước và quốc tế chúng tôi cần vững vàng với đam mê. Xiếc không chỉ là kỹ thuật mà cần trong đó tình cảm của người biểu diễn. Khi có tiết mục hoàn hảo, mang được hai yếu tố đó, chắc chắn chúng tôi có chỗ đứng trong lòng khán giả.

Tân Cao