Ngôi sao Ngô Diệc Phàm một thời tỏa sáng rực rỡ, nhưng tên tuổi của anh giờ như liều thuốc độc.
Làng giải trí lần đầu tiên biết đến Ngô Diệc Phàm là vào năm 2012, một ngày lạnh giá ở Seoul. Ngô, khi đó 21 tuổi, xuất hiện trong một đoạn teaser cho màn debut trong nhóm nhạc Kpop - EXO. Anh mặc bộ trang phục màu trắng, mái tóc nâu mềm mại bay trong gió, cánh tay dang rộng đón ánh nắng ban mai lấp lánh.
Không lâu trước khi EXO bắt đầu xuất hiện trên các chương trình tạp kỹ ở Trung Quốc, với vẻ điển trai rạng ngời, đôi mắt một mí cuốn hút, Ngô Diệc Phàm nhanh chóng trở thành gương mặt nổi bật hàng đầu của nhóm. EXO là một trong những nhóm nhạc nam nổi tiếng và thành công nhất Hàn Quốc. Trong năm thứ hai hoạt động, họ bán được một triệu bản album XOXO, trở thành nghệ sỹ Hàn Quốc đầu tiên sau 12 năm bán được một triệu bản album và phá kỷ lục nhóm nhạc Kpop tiêu thụ album nhanh nhất thời điểm đó. Những năm sau đó, EXO liên tục gặt hái những thành công ấn tượng, những album triệu bản, những chuyến lưu diễn cháy vé ở châu Á và Mỹ. Nhóm nhạc trở thành bàn đạp để Ngô Diệc Phàm trở thành ngôi sao được săn đón, cho đến khi anh đột ngột rời nhóm vào năm 2014.
9 năm trôi qua, Ngô Diệc Phàm năm nay 30 tuổi, đang là một trong những tên tuổi giải trí nổi tiếng nhất ở Trung Quốc, và là một trong những ngôi sao nhạc Pop ở đại lục. Nếu bạn chưa nghe nhạc của anh ấy, những bài hát giao thoa giữa R&B và hip-hop theo phong cách Cpop, bạn cũng có thể biết đến anh ấy từng đóng cùng Vin Diesel trong bộ phim hành động xXX: The Return of Xander Cage (2017), và Cara Delevingne trong bộ phim khoa học Valerian and the City of a Thousand Planets (2017). Ngô Diệc Phàm cũng có thể được nhìn thấy khi ngồi hàng ghế đầu tại các show thời trang, cùng Tyga, Migos và Bella Hadid; hay trong cuộc gặp gỡ với Justin Bieber ở trận thi đấu bóng rổ NBA All Star; hoặc là màn anh hợp tác với Travis Scott trong ca khúc Deserve.
Nhưng vào ngày 31/7, anh bị bắt tại Bắc Kinh, sau khi bị hơn 25 phụ nữ cáo buộc tấn công tình dục. Các cơ quan kiểm duyệt nhà nước Trung Quốc đã xóa sạch sự hình ảnh của Ngô khỏi mạng xã hội và các kênh trực tuyến. Tượng sáp của anh cũng bị đưa đi khỏi bảo tàng Madame Tussauds ở Thượng Hải. Nam ca sĩ kiêm diễn viên người Canada gốc Hoa, phải đối mặt với án tù dài hạn, nếu bị kết án vì bất kỳ tội danh nào.
Ngô Diệc Phàm được quảng bá với tư cách là gương mặt đại diện của nhóm nhỏ EXO - EXO-M. Anh gắn với hình tượng "anh cả", một leader nghiêm túc và chững chạc của EXO-M, cho đến khi rời nhóm năm 2014 với lý do sức khỏe và những bất đồng với công ty quản lý - SM Entertainment. Kể từ đó, Ngô Diệc Phàm thay đổi hình tượng, từ một thần tượng kiểu Kpop trông sáng sủa và ngây thơ, để có một vẻ ngoài bóng bẩy hơn. Những chiếc xe sang đắt tiền, dây chuyền vàng, những bộ đồ dạo phố hip-hop rộng thùng thình... cứ thế xuất hiện.
Danh tiếng của Ngô Diệc Phàm tiếp tục phất lên sau khi trở về Trung Quốc hoạt động. Anh được vinh danh ở vị trí thứ 10 trong top những người nổi tiếng có ảnh hưởng nhất Trung Quốc do Forbes bình chọn năm 2017. Album solo năm 2018 Antares của anh từng đánh bật Ariana Grande và Lady Gaga trong BXH iTunes của Mỹ và được chứng nhận bạch kim tại Trung Quốc.
Scandal nghiêm trọng nhất sự nghiệp Ngô Diệc Phàm bắt đầu khi nữ sinh viên 19 tuổi Đô Mỹ Trúc cáo buộc anh từng chuốc rượu, ép cô quan hệ tình dục, vào năm cô mới chỉ 17 tuổi. Hồi tháng 7, Đô Mỹ Trúc trả lời phỏng vấn của hãng truyền thông Trung Quốc NetEase, tiết lộ thêm rằng Ngô đã trả cô 500.000 nhân dân tệ Trung Quốc (77.000 USD) với mục đích "bịt miệng" vụ việc.
Sau đó, nhiều lời buộc tội hơn xuất hiện - bao gồm cả những cáo buộc đáng lo ngại từ trẻ vị thành niên. Những cô gái khẳng định họ là nạn nhân quấy rối tình dục của Ngô. Vụ bê bối lên đến đỉnh điểm khi cựu thành viên EXO bị bắt hôm 31/7 vì nghi ngờ hiếp dâm trẻ vị thành niên. Anh ta vẫn chưa bị buộc tội, nhưng đang được cảnh sát Bắc Kinh giam giữ tại quận Triều Dương.
Trước đó, vào ngày 19/7, Ngô Diệc Phàm phủ nhận mọi cáo buộc thông qua tài khoản Weibo hiện đã bị xóa, theo Washington Post. "Tôi chưa bao giờ làm những chuyện như 'tuyển phi', dụ dỗ các cô gái, gây mê hoặc quan hệ với các cô gái vị thành niên". Anh viết. "Nếu tôi làm bất cứ điều gì như thế này, tôi sẽ tự ngồi tù. Tôi sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật về những lời nói của mình ở đây".
Vụ bắt giữ Ngô Diệc Phàm có thể báo hiệu một sự thay đổi trong cách mà truyền thông và dư luận phản ứng với các siêu sao Đông Á, khi hành vi xấu xí của họ được đưa ra ánh sáng. Người phương Tây không lạ gì việc những người đàn ông quyền lực như Harvey Weinstein hay Bill Cosby phải quỳ gối trước những cáo buộc quấy rối tình dục. Tại Trung Quốc, Ngô Diệc Phàm nhận làn sóng chỉ trích dữ dội. Các cơ quan thuộc giới chức Trung Quốc cũng đã có những động thái bày tỏ phẫn nộ sau khi Ngô Diệc Phàm bị tam giam hình sự. Ủy ban trung ương của Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc đưa ra tuyên bố riêng của họ trên Weibo: "Điều chúng tôi thực sự quan tâm không phải là chuyện đời tư của người nổi tiếng, mà là về cái tốt và cái xấu, cái thiện và cái ác trong xã hội, về sự công bằng trong một xã hội có pháp quyền".
Vụ bê bối của Ngô "đã leo thang thành một thứ gì đó lớn hơn cả những lời đồn thổi về người nổi tiếng, thành một vụ án pháp lý và sự kiện công khai có tác động xã hội lớn, một thứ đòi hỏi một cuộc điều tra toàn diện và làm rõ bởi các bộ phận liên quan. Đây phải là một bài học để chúng ta bình tĩnh suy nghĩ hơn và quyết định xem loại người nào xứng đáng với vòng nguyệt quế của một 'ngôi sao'", ủy ban nhấn mạnh.
Trong những năm qua, các ngôi sao Kpop dường như có "đặc ân" được đối xử khá "nhẹ tay" khi vướng cáo buộc liên quan tấn công tình dục.
Nam ca sĩ Seungri của nhóm nhạc Big Bang nổi tiếng, người được mệnh danh là "Gatsby vĩ đại của Hàn Quốc" vì lối sống tiệc tùng, những cuộc ăn chơi hoành tráng tại Gangnam, Seoul, bị cáo buộc môi giới mại dâm hồi 2019. Bất chấp những lời cáo buộc, anh ta vẫn có thể nhập ngũ, và được quyền đưa vụ án của mình ra tòa án quân sự, tránh một phiên tòa công khai kéo dài và xấu hổ. Vụ việc vẫn trong quá trình tranh tụng. Trong khi đó, những ca sĩ liên quan của scandal này như Jung Joon Young, Choi Jong Hoon... cũng đang chịu án tù từ 5 tháng đến 2 năm, sau khi được giảm nhẹ hình phạt.
Seungri không phải là nhân vật giải trí Hàn Quốc duy nhất bị phong trào #MeToo của Hàn Quốc "gọi tên". Năm 2018, nam tài tử nổi tiếng của làng phim điện ảnh xứ Hàn, Jo Jae Hyun, bị cáo buộc quấy rối tình dục. Jo thừa nhận những cáo buộc này, nhưng một tòa án ở Seoul đã ra phán quyết chống lại người tố cáo ông ta, phạt cô 260.000 USD. Cựu thành viên SS501, Kim Hyung Jun, bị cáo buộc tấn công tình dục năm 2019, nhưng anh ta đã kiện ngược lại nạn nhân. Kết cục, nạn nhân bị kết án 8 tháng tù treo vì tội "bôi nhọ" Kim.
Xu hướng những người đàn ông quyền lực tìm thấy thành công trong việc chống lại những người tố cáo họ, cũng tồn tại ở Trung Quốc. BBC đưa tin vào năm 2018, trong làn sóng #MeToo, cô Zhou Xiaoxuan, một phụ nữ được biết đến với nickname trực tuyến "Xianzi", tố cáo MC nổi tiếng Zhu Jun đã cưỡng bức khi cô đang làm thực tập tại đài truyền hình CCTV. Ông ta phản đối cáo buộc, và vụ việc đã kéo dài trong nhiều năm. Gần đây nhất, phiên điều trần thứ hai về vụ án của Zhou đã bị hủy đột ngột vào tháng 5.
Những vụ việc trong quá khứ này càng khiến việc bắt giữ Ngô Diệc Phàm, và những động thái loại bỏ Ngô khỏi tất cả nền tảng mạng xã hội, được nhìn nhận là một sự kiện lớn như thế nào tại làng giải trí Cbiz. Ở Trung Quốc, Ngô đối mặt với một tình huống được gọi là "phong sát", về cơ bản nghĩa là bị cho vào "danh sách đen", thân bại danh liệt trong nước. Ngay cả trước khi Ngô Diệc Phàm bị bắt, các thương hiệu toàn cầu như Lancome, Bulgari, Louis Vuitton và Porsche cũng đã cắt đứt quan hệ với anh ta. Theo Nikkei Asia, những ngôi sao hàng đầu như Ngô có thể kiếm được khoảng 3 triệu USD cho mỗi chiến dịch quảng cáo, có nghĩa là Wu có thể đã mất khoảng 20 triệu USD chỉ sau một đêm.
Chỉ 6 năm trước, việc lên tiếng về hành vi sai trái tình dục vẫn còn là điều cấm kỵ ở Trung Quốc. Năm 2015, một nhóm phụ nữ được gọi là "feminist five" đã bị chính phủ nước này bắt giữ vì tội "gây rối trật tự". Sự việc xảy ra sau khi họ lên kế hoạch cho các cuộc biểu tình nhỏ để lên tiếng chống quấy rối tình dục và bạo lực gia đình. Năm 2018, các nhà kiểm duyệt Trung Quốc cũng chơi trò mèo vờn chuột với các nhà nữ quyền trên Weibo, cố gắng khóa các bài đăng của họ. Tuy nhiên, những nhà nữ quyền này đã tìm mọi cách để trốn tránh sự kiểm duyệt, để đăng tải các bài đăng về phong trào #MeToo.
Vụ bắt giữ Ngô Diệc Phàm có thể đánh dấu một sự thay đổi lớn trong cách xử lý hành vi tấn công tình dục ở nước này. Phát biểu với The New York Times, nhà hoạt động vì quyền phụ nữ Trung Quốc Lu Pin cho biết: "Trong ba năm qua, một số nhân vật nổi tiếng đã phải đối mặt với cáo buộc #MeToo, nhưng chưa từng có gì xảy ra như với Ngô Diệc Phàm. Với vụ bắt giữ anh ta, phong trào #MeToo cuối cùng đã hạ gục được một người có quyền lực thực sự ở Trung Quốc - điều đó đã cho thấy rằng dù bạn có quyền lực đến đâu, thì hành vi cưỡng hiếp là không thể chấp nhận được".
Jenny Coleman, giám đốc Stop It Now, một tổ chức phi lợi nhuận chống lạm dụng tình dục có trụ sở tại Mỹ, nói với Insider rằng vụ bắt giữ Ngô Diệc Phàm có thể mở ra cơ hội bắt đầu các cuộc tranh luận mới ở châu Á, về cách phản ứng với các cáo buộc lạm dụng tình dục và chịu trách nhiệm đối với những người gây ra tổn hại - và những gì có thể được thực hiện để ngăn chặn nạn lạm dụng ngay từ đầu.
Coleman cho biết đây là mấu chốt của phong trào #MeToo, đồng thời nói thêm rằng việc đưa các vụ quấy rối "ra khỏi bóng tối" thành công có thể thay đổi quan điểm, hành vi và phản ứng đã "ăn sâu" vào nền giải trí cũng như xã hội Trung Quốc. Bà nói: "Nhìn sâu vào lý do vì sao một nền văn hóa coi trọng việc bảo tồn hình ảnh và danh tiếng của những người bị buộc tội tình dục để rồi xúc phạm những người vốn là nạn nhân, thì đây là bước cần thiết đầu tiên. Tôi thực sự hy vọng rằng người châu Á bắt đầu giải quyết được cách thức ngăn ngừa tổn hại tình dục xảy ra và cách ứng phó với các sự cố, để tạo cơ hội cho mọi người chịu trách nhiệm về hành vi của họ và những người bị hại nhận được sự giúp đỡ và được ưu tiên".
Bất chấp những cáo buộc chống lại Ngô Diệc Phàm, nhiều người hâm mộ vẫn bênh vực anh ta. Các video lan truyền trên Weibo cho thấy nhiều người hâm mộ tập trung trước cục cảnh sát Triều Dương để hát... ủng hộ nam ca sĩ.
"Tôi không quan tâm về 'nữ quyền' và những người phụ nữ này. Tôi chỉ muốn anh ấy được tự do. Anh ấy vô tội", một phụ nữ ở độ tuổi 20 có nickname Yao nói với Insider. "Tôi chỉ không tin một người như Kris sẽ cưỡng hiếp bất cứ ai. Người hâm mộ thực sự hiểu rõ con người anh ấy, và sự thật sẽ thắng thế".
"Tôi nghĩ rằng cô gái xấu xa đó (Đỗ Mỹ Trúc - PV) nên biết ơn vì Ngô Diệc Phàm thậm chí sẽ không thèm nhìn cô ta", fangirl Sun Xi, ở độ tuổi ngoài 20, nói với Insider. "Khi mọi việc được điều tra rõ ràng, tất cả những người hâm mộ phong trào đã phản bội anh ấy sẽ phải hối hận thôi".
Nhưng cũng có những fan "ruột" của Ngô Diệc Phàm từ chối việc tiếp tục ủng hộ anh ấy. "Tôi đã ủng hộ anh ấy kể từ những ngày còn là thành viên EXO. Nhưng thật không phù hợp khi vẫn đứng về phía ai đó nếu họ bị quá nhiều phụ nữ buộc tội phạm tội tình dục. Điều đó thật ghê tởm", Elise Hong, 24 tuổi, sống ở Hàng Châu chia sẻ và nói thêm: "Có vẻ như mọi thứ sẽ còn tồi tệ hơn cho anh ta". "Các cô gái nên tin tưởng và ủng hộ những người phụ nữ khác. Đô Mỹ Trúc và các cô gái khác đang rất dũng cảm, chắc chắn họ ý thức được hậu quả nghiêm trọng của những gì có thể xảy ra nếu họ bị phát hiện là nói dối", Hong tiếp tục.
"Tôi nghĩ chúng ta vẫn có thể nói là Ngô Diệc Phàm vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội. Tôi cũng tò mò muốn theo dõi xem các cuộc điều tra chính thức sẽ diễn ra như thế nào". Cựu fan girl, Christy Zheng Xi, 31 tuổi, đến từ Bắc Kinh, nói với Insider. "Nhưng tôi không còn là fan của anh ta nữa rồi".
Daisy (theo Insider)
